Voor de hervorming van het huwelijksvermogensrecht waren verblijvings- en keuzebedingen enkel weggelegd voor echtgenoten gehuwd onder het wettelijk stelsel of met een toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen. Nu kunnen ook echtgenoten onder het stelsel van scheiding van goederen de clausule toevoegen aan hun huwelijkscontract, al kan het verblijvings- of keuzebeding dan enkel toegepast worden op onverdeelde goederen. Goederen waarvan beide echtgenoten eigenaar zijn dus, zoals een woning of een gemeenschappelijke effectenportefeuille.
Verblijvings- of keuzebeding?
Een verblijvingsbeding, in de volksmond ook wel gekend als ‘langst leeft, al heeft’ clausule, kan ervoor zorgen dat deze onverdeelde goederen na overlijden volledig toekomen aan de langstlevende echtgenoot. Bij een keuzebeding heeft de langstlevende partner dan weer de mogelijkheid om na het overlijden een keuze te maken hoe deze onverdeelde goederen verdeeld moeten worden.
Fiscaal voordelig
Deze bedingen zijn dus uiterst geschikt om de langstlevende te beschermen en zijn daarenboven fiscaal voordelig. De Vlaamse belastingdienst heeft immers in een recent gepubliceerde ruling bevestigd dat er geen schenkbelasting en evenmin erfbelasting verschuldigd is op de vermogensoverdracht aan de langstlevende. Indien het beding betrekking heeft op onroerende goederen is er afhankelijk van de situatie wel registratiebelasting (10 %) of verdeelrecht (2,5 %) verschuldigd.
Dit staat in schril contrast met de fiscale behandeling van het verblijvings- en keuzebeding voor echtgenoten met het wettelijk stelsel of een toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen. In dat geval is er wel erfbelasting, tot wel 27%, verschuldigd op de vermogensoverdracht aan de langstlevende.
Voor de gezinswoning zijn deze bedingen in het stelsel van scheiding van goederen niet voordelig omdat de gezinswoning vrijgesteld is van erfbelasting tussen echtgenoten. Aangezien u bij toepassing van het verblijvings- of keuzebeding 10% registratiebelasting of 2,5% verdeelrecht betaalt, zijn de bedingen hier dus niet financieel interessant.
Opgelet voor misbruik
Hoewel deze beslissing van de Vlaamse belastingdienst fiscaal voordelige planningsmogelijkheden biedt, zeker voor roerende goederen, denkt u toch best twee keer na vooraleer u zich naar de notaris rept om uw huwelijkscontract te wijzigen. De omvorming van een wettelijk stelsel met een verblijvings- of een keuzebeding naar een stelsel van scheiding van goederen met een verblijvings- of een keuzebeding, kan immers als fiscaal misbruik bestempeld worden. Laat u dus goed informeren door uw notaris of adviseur.
